Buna Kafa Yormamız Lazım - Yol Haritası | Yusuf Kaplan

Yusuf Kaplan ile Yol Haritası programının bu bölümünde ikinci medeniyet krizi diye isimlendirdiği dönemi anlatıyor. Bu ikinci medeniyet krizi dönemini Tanzimat ve Meşrutiyet‘te yaşananlar olarak açıyor. Yusuf Kaplan; Yakın tarihe ilişkin çapraz okuma yapmalıyız. Tek tip okuma bizi bir yere götürmez. Tanzimat’ın bir ruh arayışı olduğunu da kabul edersek bu çapraz bir okuma örneği olur. Tanzimat fiyasko ile sonuçlanmıştır ama meşrutiyeti doğurmuştur. Bu yönü pozitiftir. Şinasi’nin Şair Evlenmesi bize Tanzimat hakkında fikir verir. Çünkü Şinasi’nin Şair Evlenmesi bizi karikatürize etmiştir. Sarayın, Şair Evlenmesi’ ne sahip çıkması da komedidir. Ve bu durum sarayın Batılılaştığının da fotoğrafıdır. Tanzimat olmasaydı meşrutiyet olmazdı. Meşrutiyet çok önemli bir nokta. Entelektüel olarak çok önemli hazırlıklar önümüze çıkıyor. Ahmet Cevdet Paşa geçiş dönemi kaygısını yaşamış ve bu duruma köklerden kopmadan karşılık vermiş çok önemli bir aydın. Batıdan gelen moderniteye karşı dimdik durabilmiş bir şahsiyettir Ahmet Cevdet Paşa. Anâsırı Vataniyye eksen alınırsa ordu mahvolur diyor Ahmet Cevdet Paşa. İttihat ve terakki batıya karşı aşağılık kompleksinin yansımasıdır. Ziya Gökalp şizofreninin zirvesidir, dedi Yusuf Kaplan ve ekledi ne yardan ne de serden geçmiştir ama ne İsa’ya ne Musa’ya yaranamamıştır. Ahmet Cevdet Paşa: Osmanlı insanlığın son adasıdır demiştir. Ahmet Cevdet Paşa ikinci medeniyet krizinin Gazali’sidir. Sanatta, meşrutiyet döneminde köklerden kopuşu görüyoruz. Tevfik Fikret ile bu zirveye çıkmıştır. Entelektüel hayatta yörünge yitirilmiş değil ama sanat ve edebiyat hayatında köklerden kopuşu görüyoruz. Abduh ve Afgani üzerinden İslamcılık üzerinde ki aşağılık duygusunu görebiliriz. Bizim aydınımızda bu aşağılık kompleksi çok yoktur. Geleceğin ilimler ve bilim felsefesini ortaya koyabilmiş bir adam var orada. İstanbul’da gerçekleşen batılılaşma hareketi Osmanlı’da çevreye yansımamış. Cumhuriyet’te ise batılılaşma tüm topluma dayatılmıştır. dedi… Ve dahası bu bölümde. Gelin, Beraber Yürüyelim...