Hiç Leğende Yıkanmamış Gibi Mocha İçmek | Kaçış Rampası

Yıllar önce Ekşisözlük’te okuduğum bir başlık hayata bakmak noktasında bana muazzam bir pencere açmıştı: Hiç leğende yıkanmamış gibi mocha söylemek. Starbuckslar ile daha yeni yeni tanıştığımız, Starbuckslı şehirleri ezbere sayabildiğimiz ve onun bulunduğu şehri medeni saydığımız dönemlerdi onlar. Bütün çaycıların ve kafecilerin ‘’ulan 2 liralık kahveyi nasıl 10 liraya satıyorlar, o zaman ben de 10 lira yapam’’ diyerek mevzuyu sadece kahvenin fiyatı sandıkları bir zaman diliminden bahsediyoruz. Biz kafelerin kahve fiyatını artırdıkları o döneme odaklanmışken diğer yanda fark etmediğimiz bir kitle peydah oldu piyasaya: ‘’Sabahları espresso içmeden asla ayılamıyorum’’ tayfası. İnsanlar kafelerinin fiyat stratejisiyle ilgileniyordu fakat asıl mesele olan marka kültürünü gözden kaçırıyorlardı. İşte o sırada ünlü iletişim stratejisti Peter Drucker’ın ‘’Kültür, stratejiyi kahvaltı niyetine yer’’ sözü yerini buluyordu adeta. Herkes hayatında ilk kez duyduğu kelimeleri Starbucks kasaları önünde yaylana yaylana söylemeye başlamıştı. Bu kasalar önünde herkesin unuttuğu çok önemli bir detay vardı: Mavi leğende yıkanmış olmak. Artık onlar da değeri sadece 10 lira olan yeşil logolu bir kağıt bardakla milyonluk caka satabileceklerdi. Mutluydular, kendilerinden yaşça büyüklere o mekanda isimleriyle hitap edebiliyordu erkekler. Kızlar Türkçe’yi dillerinin ucundan boğaza doğru alarak ve konuşurken dudaklarını ve çenelerini tembelleştirerek fok balığı gibi konuşuyordu. Ebeveynlerin öğrenci çocuklarına verdikleri harçlıkların ciddi bir kısmını beyaz bardaklara doldurup kültürüyle harmanlayarak eve gönderiyordu Starbucks. Şimdi siz eleştireceğimi düşünüyorsunuz değil mi? Yanılırsınız. Üründe yapılmış köklü bir inovasyonun seyri doğru markalaşma ile birleşince işte toplumlar üzerinde böyle bir etki oluşturur. Buradaki problem bunu yapanın biz olmayışı. Bu bir Japon markası olsaydı, hepimiz birkaç kelime Japonca konuşuyor olurduk. Koreliler’in uyduruk müziklerini K-POP adıyla bütün dünya ergenlerine itelemeleri gibi ya da TikTok’un bütün alt kültür tabakayı kendine adanmışlar topluluğu olarak hazırlaması gibi… Bu kadim kültürlerle marka kültürlerinin bir mücadelesi ama dünyanın hiçbir yerinde kadim kültürün kazanamadığı bir savaş bu. Dünyadaki diğer kadim devletler kendi kültürünü korumak için bir kısım çalışmalar yapsa da bizde bu yönde yaprak kımıldamıyor olması daima kaybedeceğimizi gösteriyor. Bizim kültür savaşçılarımız mazgallara Coca Cola ya da arzuya göre Fanta, Sprite filan döker durumda. ... ‘’Emperyalizmler tuzağa düşürmek istedikleri ülkeleri kültürleriyle fethetmez; kültürsüzleştirerek, kültürsüzlüklerine inandırarak yok eder.’’ O zaman hepiniz bu aleme hoş geldiniz. Gelin, Beraber Yürüyelim...